Fotoğrafa Eleştirel Bakış

[REİS]

  Ülkemizde yayında olan forum ve diğer sitelerde fotoğrafa eleştirel anlamda bakıp altına yorum yazmak çok az sayıda insan tarafından yapılıyor.
Çoğumuz ''tebrikler..Çok güzel kare..'',''Ana sayfa başarınızı kutlarım.'',''ağabi hangi lensle çektin?'' gibi,fotoğrafçının gelişmesine hiçbir katkı vermeyen cümleler yazarız.
   Yurt dışı fotoğraf sitelerinde bu iş çok daha ciddi yapılıyor.Oralarda fototoğraf yayınlayanlar,çok kere exif bilgilerini de veriyorlar.Ciddi eleştirilerden memnun kalacaklarını yazıyorlar.
   Bizde de olaya böyle yaklaşan,yani eleştirildiğinde memnun kalacağını yazan fotoğrafçı sayısı gittikçe artıyor.Ama yine de büyük çoğunluk eleştiri yerine yukarıda yazdığım cümleler ve benzer ifadelerle görüş bildirmekle yetiniyor.
   Peki bir fotoğrafı nasıl yorumlamalıyız?

   Fotoğraf eleştirilirken kısaca aşağıda başlıklar halinde vermeye çalıştığım sıra ile görüş ve yorum yazılması faydalı olur:

  1-Fotoğrafın İlk Bakışta Verdiği Duygu:
   Fotoğraf ekranda verilen boyutlarda açılır.Her noktasına genel olarak bakılır.Bakış mesafeleri hafif değiştirilerek bütünü algılanmaya çalışılır.İlk bakışta size verdiği duygu not edilir.Eleştiriye başlanırken bu ilk duygular ile başlanır. Mesela ''fotoğrafınız bana çocukluğumdaki köy evimizi hatırlattı.Seyrederken sanki şu evin önünde oynayan çocuklardan biri de bendim...'' gibi bir cümleyle başlanır.

  2-Teknik Eleştiri:
   Yukarıdaki giriş cümlesinden sonra,pozlama süresi diyafram,ışık kullanımı vs. konularında fikir beyan edilir.''Evin tüm detaylarını verememişsiniz.Biraz daha uzun pozlasaydınız sanki daha iyi olurdu.Renkler çok güzel kullanılmış.Bu fotoda ben olsam akşam ışığını tercih ederdim...''gibi cümlelerle devam edilir.

   3-Estetik Yönden Eleştiri:
   Burada fotoğrafın çekim açısı,kadraj,fotoğraf içindeki objeler v.s konularında görüş bildirilir.Mesela ''Kadrajınız biraz dar.Yandaki ağacı da bütün olarak alabilirdiniz.Çocukların solunda kadraja dahil olan İnek ya tam alınmalı veya dışarda bırakılmalıydı.Açınız güzel.Bende çeksem bu fotoğraf için bu açıyı tercih ederdim.''gibi...

   4-Fotoğrafda Beğenilen Veya Beğenilmeyen şeyler:
   Fotoğrafın kontrastını,renk doygunluğunu,karışık veya sade olup olmadığını,seçilen objelerin doğru olup olmadığını,bunları sevip sevmediğinizi açıkça yazabilirsiniz.Bu başlık eleştirileri genelde subjektiftir.Çünkü her fotoğraf için farklı şeyler söylenebilir.Fakat yazmakta fayda vardır.Sizin aklınıza gelen fotoğrafı çekenin aklına gelmemiş olabilir.Gelecekteki çekimlerinde bunlara dikkat etmeye çalışacaktır. Mesela ''Şu kırmızı şapkalı kız çocuğunu çok sevdim.Fakat fotoğrafa dahil olan çok sayıda obje var.Bunlar biraz karışıklığa sebep oluyor'' gibi..!''Renkleri kontrastı sevdim.Kadraj iyi ayarlanarak Ev,bahçedeki çocuklar ve birkaç ağaç sanki yeterli olurdu..'' gibi..

   5-Son Değerlendirme:
   Genel olarak fotoğrafı nasıl bulduğunuzu sebepleri ile birlikte yazmalısınız. mesela ''Güzel bir fotoğraf..Objelerin çokluğu ve biraz kadraj hatası olmasına rağmen,seyredenin üzerinde hoş duygular bırakabiliyor.Elinize sağlık..'' şeklinde bir cümle ile eleştirilerinizi bitirebilirsiniz.

   Faydalı olması dileğiyle,herkese bol fotoğraflı günler diliyorum.

[sasuta]

Böyle eleştiri yapanlar varsa elinden öperim

[vedib]

   Yunus beyin yazdıklarına katılıyorum; ama toplum olarak eleştiri yazma ve algılama özürlüyüz. Olumsuz eleştiri yazmak ve karşı taraftakinin hedefi haline gelmek hoş değil... Sanal kin hiç hoş değil... Bazı forumlarda " Eeee fazla uzattın " denilip siteye girişin yasaklanması !!!!!. Hele bu işten anlamayanlar size bunu yapınca; bir foruma ve bu etkinliğe katılmak insanın içinden gelmiyor. Tedirgin oluyor.

[cbaytan]

Fotoğraf genel bir terim, bence fotoğraf hakkında söz söylemek için ana amacının ne olduğu anlaşılmalıdır, bunlar basitçe aklıma gelen.

-Aile, hatıra fotoğrafı
-Belgesel
-İlginç/güzel fotoğraf veya
-Günümüz güzel kavramının ötesi güzel sanatlar anlamında Sanat fotoğrafı sınıflarına ayrılabilir,

Bu kavramlar izole değildir üst üste binebilir, yani bir belgesel fotoğraf sanat fotoğrafı niteliğide taşıyabilir ama eleştirirken hangi yönünün ağır bastığına göre hakkında söz söylenmelidir. Mesela bir sanat fotoğrafına net çıkmamış, veya bir savaş muhabirinin belgesel fotoğrafına şu köşesi kesik çıkmış demeniz çokda anlamlı olmaz.

Sanat fotoğrafı eleştirisi, ilkönce görsel sanatlar hakkında tarihsel ve yapısal/kültürel  birikim gerektirir, ve eleştirmenlik aslında profesyonel bir iştir, ülkemizde henüz bildiğim kadarıyla gerçek ve kabul edilmiş bir resim veya fotoğraf eleştirmeni yoktur, en büyük eksiğimizdir. Türk fotoğrafının dümeni bozuk gemi gibi nereye gittiğinin belli olmamasının en büyük nedenidir. İknci nedeni ise İnternet sayesinde eline 150 liralık makina geciren çok genç bir arkadaşın sahip olduğu büyük heves sayesinde aslında bu işi daha çok bilenlerden sesinin daha çok çıkmasıdır. Burada fotoğraf eleştirmenliği henüz kurumsallaşmaya yeni yeni başlamaktadır. Bkz. Saatchi gallery, Maçka modern art gallery

http://www.saatchi-gallery.co.uk/

http://mackamodern.com/sanatcilar/

Ülkemizde fotokritik benzeri sitelerde yapılan eleştirilerde eğer eleştiri yapan kişinin kompozisyon/renk/ışık/leke benzeri bilgileri yoksa çok beğendim beğenmedim gibi fikir belirtmesinin hiç bir anlamı yoktur, kişi dinlenmeden önce kim olduğuna bakılmalıdırki, bu sitelerde arkadaş/yandaş kayırıcılığı işin suyunu çıkarmıştır zaten. Bu eleştirilerin aslında teknik veya sanatsal bir yarar getirmeyeceğide bence çok ortadadır.

Fotoğraf eleştirmeni ilkönce temel teknik bilgilere sahip olmalı ve dahada önemlisi fotoğraf okuma alt yapısına sahip olmalıdır.

Konu uzun ama çok kısaca ben böyle düşünüyorum, yazınız için teşekkürler..
-

[REİS]

Can bey,yazdıklarınıza aynen katılıyorum.Eksik bilgilere ilave yapmış oldunuz.
Fotoğraf yorumlamak gerçekten birikim ve ustalık işi..
En azından gençlere yol göstermek adına yayınlanan fotolara birkaç cümle görüş bildiren olursa diye yazdım..

[Limited31]

Güzel fikirler...
Ülkemizde fotoğraf konusunda insanlar pohpohlandıkları yerde olmayı çok seviyorlar.
Yani adamı ne kadar çok översen onun gözünde o kadar iyisin.
Bu bilinç yok insanlarda.
Mesela o malum siteye bakın beyefendi kendini övenlerin fotoğrafçılığını sorgulamıyor ama hele bir ufak bir eleştiri yapmaya kalkın "siz kimsiniz ne biliyorsunuz da beni eleştiriyorsunuz?" E be kardeşim az önce övenlerin hepsi biliyordu da ben mi bilmiyorum?
Tabi böle oluncada haliyle kimse kendini geliştiremiyor.
Birbirinin aynı olan anlamsız fotoğraflar ortaya çıkıyor insanlar kendini tatmin etmiş oluyor ama ortaya çıkan gereksiz bir kirlilik ve boşa giden zaman, emek,  para vs.

[vedib]

Güzel ve okunması gereken bir konu... Ama dikkat etmenizde fayda var, "Her türlü eleştiriye açığım" diyenlere  basit bir istek ve negatif bir yorum gelince küsme sonucu forumu karıştırma gayreti oluşuyor, veryansın ediyor.

Tecrübelerime dayanarak söylüyorum, hedef haline gelmek istemiyorsanız negatif yorum yapmayın, konuyu görmemezlikten gelin.... suya sabuna dokunmayın, malum çoğu kullanıcı üstad...